De acht grote lessen van de natuur (les 8)

“Hoe langer ik leef, des te mooier het leven wordt.” ~Frank Lloyd Wright~

Vorige week postte ik een verhaal over les 7 van De acht grote lessen van de natuur (van Gary Ferguson).

Vandaag les 8: De wijsheid van de ouderdom: leren van de ouderen van de aarde beter met het leven om te gaan

“Overal op de wereld, op ieder continent en in elke zee, vloeit wijsheid van oudere volwassenen naar individuen met minder ervaring”, schrijft Gary Ferguson.

Ik vind dit een geruststellende gedachte. Wetend dat het al miljoenen jaren zo gaat en ook na mijn dood gewoon doorgaat. Voel me dan ook dankbaar voor de weg die mijn (voor)ouders voor me plaveide.

Zo overleefden meerdere van mijn familieleden de Tweede Wereldoorlog en de Watersnoodramp. Moesten ze dealen met armoede, voedseltekorten, niet-verwarmde huizen en… een leven zonder tv en internet. Het idee alleen al! ;)

Dat wij als maatschappij onze ouderen steeds vaker wegstoppen in tehuizen vind ik daarom pijnlijk en triest. Wie goed oplet hoort overal schrijnende verhalen van ouderen die verwaarloosd worden en zelfs in eenzaamheid sterven.

Ik begrijp bepaalde keuzes hoor. Ik veroordeel niemand. De maatschappij is nu eenmaal zo ingericht dat we steeds minder tijd hebben voor familie. Een gezin draaiende houden op één salaris; ik geef het je te doen! Laat staan dat je ook nog moet zorgen voor hulpbehoevende ouders.

Hechtingstrauma
Toch kunnen deze keuzes ons duur komen te staan. We raken steeds verder afgesneden van de kennis en wijsheid van ouderen.

In plaats van aan hun lippen te hangen en hun kennis te absorberen voor volgende generaties, zijn we ouderen als last gaan zien. Geven ze ons kopzorgen.

Maar, zo schrijf Ferguson: “In de natuur zijn de sterkste gemeenschappen die waarin de energie en kracht van de jeugd in evenwicht is met de ervaring van die individuen die al vele jaren meedraaien in het leven. Hoe socialer de soort, des te waardevoller de oudere leiders zijn – zij die hun ervaring kunnen inzetten voor een breed scala aan behoeften in hun gemeenschap. […] Het zal niemand verbazen dat het ontbreken van zo’n betrouwbare wijsheid tot wonden in de gemeenschap kan leiden…”

En die wonden worden met de dag zichtbaarder. Angstig, onzeker, verward en stuurloos sukkelen veel mensen door het leven. Hopend op betere tijden die iemand per pakketdienst aan de deur komt afgeven.

Gabor Maté gaat in zijn nieuwste boek De mythe van normaal uitgebreid in op trauma (in dit geval het gebrek aan hechting met ouders/ouderen). Hij schrijft: “Kinderen en ook de jongen van veel diersoorten, moeten zich in hun leven aan iemand hechten: hun neurofysiologie vereist dat. Zonder een betrouwbare hechtingsfiguur ervaren ze angst en raken ze gedesoriënteerd. Hun hersenen raken in de war. Essentiële hersencircuits die gerelateerd zijn aan bepaalde vaardigheden, zoals leren, gezonde sociale interactie en de regulering van emoties, ontwikkelen zich dan niet op de juiste manier.”

Tegenwoordig zien we dan ook veel jongeren die geen idee hebben wat ze met hun leven aan moeten. Ze zijn onthecht en kijken vaak – bij gebrek aan wijsheid van ouderen – tegen de verkeerde personen op.

Het stokje overnemen
Natuurvolkeren en een groeiende groep westerlingen begrijpen gelukkig wél dat de kennis van ouderen van onschatbare waarde is. Veel van deze volkeren hebben een dorp- of stamoudste, waar iedereen in de gemeenschap naar luistert.

Zij hebben aanzien en genieten respect. Hoe anders is dat hier in het Westen?

Ook hier geldt weer dat we veel kunnen leren van de natuur. Sociale soorten als orka’s, chimpansees, olifanten en zelfs mieren doen allemaal aan kennisoverdracht. Soms is dat een proces van jaren.

Door goed op de ouderen in de gemeenschap te letten verzekeren ze zichzelf van veiligheid, technieken om voedsel te vinden, wat te doen in geval van dreiging of ziekte en waar je wel of geen energie aan moet besteden.

Ik hoop oprecht dat wij het respect voor onze ouderen gaan hervinden. Dat we weer bereid zijn te luisteren naar hun verhalen. Ze liefdevol verzorgen. Hen het gevoel geven dat ze er nog toe doen, in plaats van een marginale rol in de kantlijn van onze maatschappij te mogen spelen.

Uit de grond van mijn hart bedank ik daarom alle mensen die ons voorgingen op aarde. Voor hun opgedane en gedeelde kennis, wijsheid en levenslessen. Voor hun geduld met de jongere generaties. Voor onvoorwaardelijke liefde en hun bijdrage aan het voortbestaan van ons als soort.

Zullen wij – de jongeren – het stokje overnemen en bouwen aan een wereld die we met trots kunnen achterlaten?

Lieve lezer, bedankt voor je aandacht de afgelopen 8 weken. Ik hoop dat je iets had aan deze lessen. Dat we samen verder zullen bouwen aan een wereld die we met een gerust gevoel aan onze kinderen kunnen achterlaten. Ik wens je alle gezondheid, verbinding en wijsheid toe in dit leven.